Tekst: Wim du Mortier
„I did exist, I did, I was here, I am.” Ultimate Success Today, het nieuwe album van Protomartyr, sluit af met een rustpunt, een moment voor reflectie. Even een glas water of een kop thee als we diep in de nacht thuiskomen na een enerverende show, op adem komen omdat we anders toch maar liggen te draaien in bed, bij het uitrazen van de adrenaline en alle indrukken. Net zoals New York I Love You, But Youre…. van LCD Soundsystem, een rustpunt als het feest is geweest. Zo is ‘Worm In Heaven’ een rustpunt na de storm. Het nummer is al enige tijd geleden uitgebracht en kennen we al een poosje. Het uitbrengen van de plaat is immers uitgesteld in afwachting van de ontwikkelingen rond de pandemi. We horen in dit rustige lied Joe Casey eens een keer zingen, of eigenlijk meer croonen, passend bij zijn kantoorklerkverschijning. „I am the worm in heaven, remember me, how I lived, I was frightened, always frightened.”
In ‘Worm In Heaven’ maken we ook kennis met een ander kenmerk van Ultimate Success Today: in de productie spelen blazers soms een prominente, en soms een subtiele rol op de achtergrond. In ook eerder uitgebracht ‘Processed By The Boys’ duikt tussen de hoekige noise een klarinet op als speels element, en gaat op momenten bijna aan de haal met het nummer. Na het eerste refrein speelt Izaak Mills op klarinet een verleidelijk thema dat zich snel in je hoofd nestelt. Prachtig.
Protomartyr heeft bij het maken van Ultimate Success Today samenwerking gezocht met verschillende muzikanten. Blazers met een geheel andere muzikale achtergrond zorgden, zo blijkt uit interviews met Casey en gitarist Greg Ahe, voor een verrassende frisse wind bij het componeren in de studio. Prominent horen we ook zang van Nandi Plunkett. ‘June 21’ is nota bene een duet van Plunkett en Casey, ook weer eens wat anders. Die samenwerkingen zijn een verrijking. Het geeft een welkome extra dimensie aan de sound van Protomartyr zoals we die al kenden.
De verrassende elementen op Ultimate Success Today maken dat de hooggespannen verwachtingen meer dan worden waargemaakt. Aan de basis is verder niets veranderd. Negen nummers lang horen we Casey zijn wonderlijke teksten spugen en schotelt hij ons weer een rariteitenkabinet voor aan onderwerpen en zienswijzen. ‘The Aphorist’ zo’n typisch Casey-onderwerp: een aforist is iemand die zich bedient van het type uitspraken waar geen speld tussen te krijgen is, van die eeuwige waarheden. Ultimate Success Today zit weer vol steegjes, verborgen deuren en valkuilen om je brein op stuk te piekeren. En biedt een leuke zoektocht naar de momenten waarop de titel van de plaat langskomt.
Het is onvermijdelijk dat Casey met zijn voordracht en uiterlijk doorgaans de aandacht krijgt van pers en publiek. Gitarist Greg Ahe, verantwoordelijk voor de muzikale aankleding van de woorden van Casey, blijft daardoor soms wat op de achtergrond en zijn rol daarom wat onderbelicht. Maar wie Protomartyr bewondert, doet dat ook vanwege de wurgend spannende muziek, de energie, de spetterende noise, de vervreemde sfeer die Ahe met zijn band creëert.
Ahe maakt het de luisteraar dit keer niet gemakkelijk. Een nummer als ‘I Am You Now’ klinkt allerminst verleidelijk, maar is juist stug en laat zich moeilijk inpalmen. Razende drums en staccato gitaarpartijen vormen niet veel meer dan een decor voor de bijtend cynisch klinkende rant van Casey. Ook ‘Tranquilizer’ is zo’n storm waar op het eerste gehoord behalve de uitbarsting van razernij weinig aantrekkelijks aan te ontdekken valt.
Maar zoals wel vaker met Protomartyr loont het vast te bijten in de materie en de wonderlijke schoonheid in ook al het lelijks te ontdekken. Ultimate Success Today is een echte groeier, waarbij je opgang wordt geholpen door nummers die sneller pakken zoals ‘Modern Business Hymns’, ‘Michigan Hammers’, ‘The Aphorist’, ‘Processed By The Boys’ en openingsnummer ‘Day Without End’. Protomartyr’s Ultimate Success Today is misschien wat stug en uitdagend, maar ook een weergaloos meesterwerk.
Domino Records / V2 Records
